*चलो बुलवाआयहै प्रवासवर्णनभाग 4
अति उत्साहात एक कठीण संकल्प केला
मी पर्वत रांगा नीट बघत होतोच तर पन्हाळ्याला सिद्दी जौहरने घातलेल्या पक्क्या वेढ्याप्रमाणे माझ्या अवतीभोवती हॉटेलच्या एजंट्सचा वेढा पडला!
बस्स…
आता वैष्णो देवीच्या आणि माझ्यामध्ये तो प्रसिद्ध १५ किमीचा रस्ता आणि हा माझ्याभोवती पडलेला सिद्दी जौहरांचा वेढाच होता.
देवीने मला अडथळे दूर करत इथपर्यंत आणलं होतं. त्यामुळे मी सुद्धा दर्शनासंबंधी एक कडक संकल्प केला. पण पुढे लोकांचं बोलणं ऐकून माझा 'तो' संकल्प मी पूर्ण करू शकेन का ही दाट शंका दाटून आली.
त्या हाॅटेल एजंट्सच्या च्या जबरदस्त वेढ्यात मी पुरता अडकला होतो.बाहेर पडायला रस्ताच सापडत नव्हता.आणि शेवटी मी गड हरलो.कारण माझा बाजीप्रभु माझ्या सोबत नव्हता.
एका एजंटने माझा पिच्छा शेवटपर्यंत पुरवला आणि तो मला घेउन अनेक गल्ली बोळाच्या भुलभुलैय्यातुन जात
एका सराया प्रकारातील(चाळ) जुन्या कोंदट लाॅजवर घेउन आला.
'अस्वच्छ' हा शब्दही मी म्हणु शकत नाही.कारण त्यातही 'स्वच्छ' हा शब्द येतो.
इतकी ती घाण खोली होती.वर येतानाच खाली बेसमेंटला साचलेल्या पाण्यातुन रस्ता काढत आलो होतो.
बनारसमधल्या रस्त्यांवरील पांडे,चौरोसिया हलवायांच्या जिलेबी काढण्याच्या कढईवर आणि धोतरावर जसा काळा तवंग साचला असतो तसा त्या खोलीतील ओल्या गाद्यांवर साचला होता.
स्वच्छतागृहात तर आनंदी आनंदच होता. अपेक्षेनुसार नळाला पाणी नव्हतं.
स्वच्छतागृहात गेलेला प्राणी आणखी अस्वच्छ होउनच बाहेर येईल अशी परिस्थिती होती.
मी तिथे थांबण्यासही सरळ नकार दिला.पण अजुन हाॅटेल शोधण्यात वेळ घालवण्यापेक्षा तिथेच खाली आॅफिसमध्ये सॅक ठेवण्याचं ठरवलं.
त्या उत्तरेकडील गावातील प्रचंड थंडीत खालुन कोमट पाणी आणुन स्नान करुन एकदाचा मी त्या कोंदट सरायामधुन बाहेर पडलो आणि स्वच्छ उबदार उन्हात बाहेर आलो.
पोटात पडलेला खोल खड्डा एका पंजाबी हाॅटेलातील कुलचा,छोले आणि वाडगाभर दह्याने काठोकाठ पुर्ण बुजवला.
त्याच हाॅटेलच्या एका स्टाफ प्रमुखाला;वर पोहचायला किती वेळ लागतो..कसा व किती रस्ता आहे वगैरे जुजबी माहिती विचारली असता तो सुरवातीला म्हणाला,''आप साउथ इंडियन हो ना?मै भी साउथसेही ही हु!''
ही अडचण मला नेहमी जाणवते.
उत्तर भारतात मला दक्षिणेकडला समजतात.तर तिकडे दक्षिणेत तामिळनाडुत उत्तर भारतीय म्हणुन नाक मुरडले जाते.
त्याने सांगितलं की आता चालणं सुरू केलं तर दुसऱ्या दिवशीच मी परत येऊ शकेल .वर 'भवन' पर्यंत म्हणजे गुहेपर्यंत जायला 8 तास लागतात वगैरे सांगितलं.
त्यामुळे आता झोपुन प्रवासाचा शीण घालवावा आणि रात्री चालायला सुरवात करावी असा मौलीक अनुभवी सल्लाही दिला.
दर्शनाची 'पर्ची' काढावी लागते हे कळल्याने मी जवळच असलेल्या पर्ची काउंटरला गेलो.तिथे एका गोड मुलीने ''नाम और कहा से आए'' वगैरे विचारत फोटो काढत मला पर्ची दिली.
आता मी पुर्णपणे सज्ज झालो होतो माता वैष्णवी देवी दर्शनाला!
दोन किमी चालत गेल्यावर एक मोठं संगमवरी कमान असलेल्या महाद्वारापाशी पोहचलो.इथुनच तपासणी झाली की लोकं चालणं सुरू करतात.
समोर शिखरावर थोडंफार बर्फ असलेल्या पर्वत रांगा दिसत होत्या.
मी सर्वप्रथम पायरीवर डोकं टेकवुन मनापासुन धन्यवाद केलं.
आणि मी माझा तो संकल्प केला.
मी स्पष्ट शब्दात म्हटलं की देवीचं दर्शन होइपर्यंत संपुर्ण पंधरा किमी मी कुठेही खाली बसणार नाही !
कुठेही कशावरही बसुन विश्रांती घेणार नाही.
मी खुपच आनंदात (अति)उत्साहात होतो त्यामुळेही कदाचीत असा संकल्प केला असेल.
पण आता संकल्प केला होता.
और एक बार जो मैने कमिटमेंट कर दी तो फिर एरवी मै वैसे सबकी सुनता हुं!लेकिन उस दिन किसीकी नही सुनी!खुद की भी नही!
सकाळी साडे अकराला मी चालणं सुरू केलं.जवळच घोड्यांचं काउंटर होतं.घोडा करण्यासाठी घोडेवाले मागे लागत होते.पण या घोड्याने आधीच संकल्प केला होता पायी जाण्याचा!!
आणि एरवीही मी घोड्यावरुन प्रवास करण्यासारखे पोचट प्रकार केले नसतेच!
पायाची रग जिरवायला याहुन चांगली संधी कधी मिळणार!
पण....अहंकाराचा बंगला कोसळतोच!
माझाही चालण्याच्या संकल्पाचा अहंकार देवीने मोडला!
पोटातील कुलचा..छोले..आणि उंटासारखं घशापर्यंत प्यायलेलं पाणी आता शिक्षा ठरू पाहत होतं.पोट टरारून फुगलेलं..वरून उन्ह..प्रवासात रात्री न झालेली झोप..चढा रस्ता..
मला मळमळायला लागलं..
जीव कासावीस व्हायला लागला.
अचानक कंबर,पाठ प्रचंड दुखायला लागली.
एक पाउलही टाकणं अशक्य झालं.
पोटातील छोले आणि इतर पदार्थात द्वंद्व युद्ध सुरू झालं होतं बहुतेक.चण्यांनी आपलं आकारमान वाढवुन अनधिकृतपणे पोटात जागा व्यापली असल्याने त्यांच्यात हाताघाईची लढाई सुरू होती.
आता ही लढाई अधोमार्गाला प्रेरित करते की उर्ध्व मार्गाने बाहेर येउन ते शहीद होतात याचा जालीम ताण मला येउ लागला.
माझ्या शरीररूपी टीमच्या विकेट्स भराभर पडु लागल्या!ओपनर्स,मिडल आॅर्डर तर कधीच कोसळली होती.
मी हळुहळु एकेक पाउल टाकत चालत राहिलो.खाली बसुन विश्रांती घ्यावी असं प्रकर्षाने वाटत होतं.तथाप ती गरज होती.
पण संकल्प केलेला...
पाठ,कंबर भयंकर दुखायला लागल्याने मधुनच कंबरेत वाकुन हात गुडघ्यावर ठेवत डोळे मिटुन काही क्षण श्वास घ्यायचो.
पुन्हा चालणं सुरू करायचो.
अद्याप दोन किमीही चाललो नसेल.
पण लवकरच डोळ्यांसमोर अंधार दाटु लागला..घामाने चिंब भिजलो.जॅकेट काढुन टाकलं.
आता तर एक पाउल टाकणंही अशक्य झाल होतं.कुठल्याही क्षणी मी खाली कोसळुन पडेल असं वाटु लागलं.आणि मग मात्र मी घाबरलो.
घरी न सांगता इथे इतक्या दुर आलो होतो.
जवळच रस्त्याच्या डाव्या बाजुला एक बकुळीच्या झाडाशी साधर्म्य असलेलं एक ठेंगणं झाड होतं.मी हळुवार पावलं टाकत तिथपर्यंत गेलो.आणि चक्कर येउन पडु नये म्हणुन त्याची एक जाडी फांदी डाव्या हाताने घट्ट पकडुन ठेवली.
तिथेच एक लोखंडी बाकडंही होतं.त्यावर बसण्याचा मोह मी प्रचंड प्रयत्नपुर्वक टाळत होतो.
त्या झाडाच्या सावलीत डोळे मिटुन हळु लांब श्वास घेत राहिलो....शरीर थरथरत होतं..
वर 15 किमी चालत जाणं आणि दर्शन आता एक अशक्यप्राय गोष्ट झाली होती..
-अभिजित पानसे
अति उत्साहात एक कठीण संकल्प केला
मी पर्वत रांगा नीट बघत होतोच तर पन्हाळ्याला सिद्दी जौहरने घातलेल्या पक्क्या वेढ्याप्रमाणे माझ्या अवतीभोवती हॉटेलच्या एजंट्सचा वेढा पडला!
बस्स…
आता वैष्णो देवीच्या आणि माझ्यामध्ये तो प्रसिद्ध १५ किमीचा रस्ता आणि हा माझ्याभोवती पडलेला सिद्दी जौहरांचा वेढाच होता.
देवीने मला अडथळे दूर करत इथपर्यंत आणलं होतं. त्यामुळे मी सुद्धा दर्शनासंबंधी एक कडक संकल्प केला. पण पुढे लोकांचं बोलणं ऐकून माझा 'तो' संकल्प मी पूर्ण करू शकेन का ही दाट शंका दाटून आली.
त्या हाॅटेल एजंट्सच्या च्या जबरदस्त वेढ्यात मी पुरता अडकला होतो.बाहेर पडायला रस्ताच सापडत नव्हता.आणि शेवटी मी गड हरलो.कारण माझा बाजीप्रभु माझ्या सोबत नव्हता.
एका एजंटने माझा पिच्छा शेवटपर्यंत पुरवला आणि तो मला घेउन अनेक गल्ली बोळाच्या भुलभुलैय्यातुन जात
एका सराया प्रकारातील(चाळ) जुन्या कोंदट लाॅजवर घेउन आला.
'अस्वच्छ' हा शब्दही मी म्हणु शकत नाही.कारण त्यातही 'स्वच्छ' हा शब्द येतो.
इतकी ती घाण खोली होती.वर येतानाच खाली बेसमेंटला साचलेल्या पाण्यातुन रस्ता काढत आलो होतो.
बनारसमधल्या रस्त्यांवरील पांडे,चौरोसिया हलवायांच्या जिलेबी काढण्याच्या कढईवर आणि धोतरावर जसा काळा तवंग साचला असतो तसा त्या खोलीतील ओल्या गाद्यांवर साचला होता.
स्वच्छतागृहात तर आनंदी आनंदच होता. अपेक्षेनुसार नळाला पाणी नव्हतं.
स्वच्छतागृहात गेलेला प्राणी आणखी अस्वच्छ होउनच बाहेर येईल अशी परिस्थिती होती.
मी तिथे थांबण्यासही सरळ नकार दिला.पण अजुन हाॅटेल शोधण्यात वेळ घालवण्यापेक्षा तिथेच खाली आॅफिसमध्ये सॅक ठेवण्याचं ठरवलं.
त्या उत्तरेकडील गावातील प्रचंड थंडीत खालुन कोमट पाणी आणुन स्नान करुन एकदाचा मी त्या कोंदट सरायामधुन बाहेर पडलो आणि स्वच्छ उबदार उन्हात बाहेर आलो.
पोटात पडलेला खोल खड्डा एका पंजाबी हाॅटेलातील कुलचा,छोले आणि वाडगाभर दह्याने काठोकाठ पुर्ण बुजवला.
त्याच हाॅटेलच्या एका स्टाफ प्रमुखाला;वर पोहचायला किती वेळ लागतो..कसा व किती रस्ता आहे वगैरे जुजबी माहिती विचारली असता तो सुरवातीला म्हणाला,''आप साउथ इंडियन हो ना?मै भी साउथसेही ही हु!''
ही अडचण मला नेहमी जाणवते.
उत्तर भारतात मला दक्षिणेकडला समजतात.तर तिकडे दक्षिणेत तामिळनाडुत उत्तर भारतीय म्हणुन नाक मुरडले जाते.
त्याने सांगितलं की आता चालणं सुरू केलं तर दुसऱ्या दिवशीच मी परत येऊ शकेल .वर 'भवन' पर्यंत म्हणजे गुहेपर्यंत जायला 8 तास लागतात वगैरे सांगितलं.
त्यामुळे आता झोपुन प्रवासाचा शीण घालवावा आणि रात्री चालायला सुरवात करावी असा मौलीक अनुभवी सल्लाही दिला.
दर्शनाची 'पर्ची' काढावी लागते हे कळल्याने मी जवळच असलेल्या पर्ची काउंटरला गेलो.तिथे एका गोड मुलीने ''नाम और कहा से आए'' वगैरे विचारत फोटो काढत मला पर्ची दिली.
आता मी पुर्णपणे सज्ज झालो होतो माता वैष्णवी देवी दर्शनाला!
दोन किमी चालत गेल्यावर एक मोठं संगमवरी कमान असलेल्या महाद्वारापाशी पोहचलो.इथुनच तपासणी झाली की लोकं चालणं सुरू करतात.
समोर शिखरावर थोडंफार बर्फ असलेल्या पर्वत रांगा दिसत होत्या.
मी सर्वप्रथम पायरीवर डोकं टेकवुन मनापासुन धन्यवाद केलं.
आणि मी माझा तो संकल्प केला.
मी स्पष्ट शब्दात म्हटलं की देवीचं दर्शन होइपर्यंत संपुर्ण पंधरा किमी मी कुठेही खाली बसणार नाही !
कुठेही कशावरही बसुन विश्रांती घेणार नाही.
मी खुपच आनंदात (अति)उत्साहात होतो त्यामुळेही कदाचीत असा संकल्प केला असेल.
पण आता संकल्प केला होता.
और एक बार जो मैने कमिटमेंट कर दी तो फिर एरवी मै वैसे सबकी सुनता हुं!लेकिन उस दिन किसीकी नही सुनी!खुद की भी नही!
सकाळी साडे अकराला मी चालणं सुरू केलं.जवळच घोड्यांचं काउंटर होतं.घोडा करण्यासाठी घोडेवाले मागे लागत होते.पण या घोड्याने आधीच संकल्प केला होता पायी जाण्याचा!!
आणि एरवीही मी घोड्यावरुन प्रवास करण्यासारखे पोचट प्रकार केले नसतेच!
पायाची रग जिरवायला याहुन चांगली संधी कधी मिळणार!
पण....अहंकाराचा बंगला कोसळतोच!
माझाही चालण्याच्या संकल्पाचा अहंकार देवीने मोडला!
पोटातील कुलचा..छोले..आणि उंटासारखं घशापर्यंत प्यायलेलं पाणी आता शिक्षा ठरू पाहत होतं.पोट टरारून फुगलेलं..वरून उन्ह..प्रवासात रात्री न झालेली झोप..चढा रस्ता..
मला मळमळायला लागलं..
जीव कासावीस व्हायला लागला.
अचानक कंबर,पाठ प्रचंड दुखायला लागली.
एक पाउलही टाकणं अशक्य झालं.
पोटातील छोले आणि इतर पदार्थात द्वंद्व युद्ध सुरू झालं होतं बहुतेक.चण्यांनी आपलं आकारमान वाढवुन अनधिकृतपणे पोटात जागा व्यापली असल्याने त्यांच्यात हाताघाईची लढाई सुरू होती.
आता ही लढाई अधोमार्गाला प्रेरित करते की उर्ध्व मार्गाने बाहेर येउन ते शहीद होतात याचा जालीम ताण मला येउ लागला.
माझ्या शरीररूपी टीमच्या विकेट्स भराभर पडु लागल्या!ओपनर्स,मिडल आॅर्डर तर कधीच कोसळली होती.
मी हळुहळु एकेक पाउल टाकत चालत राहिलो.खाली बसुन विश्रांती घ्यावी असं प्रकर्षाने वाटत होतं.तथाप ती गरज होती.
पण संकल्प केलेला...
पाठ,कंबर भयंकर दुखायला लागल्याने मधुनच कंबरेत वाकुन हात गुडघ्यावर ठेवत डोळे मिटुन काही क्षण श्वास घ्यायचो.
पुन्हा चालणं सुरू करायचो.
अद्याप दोन किमीही चाललो नसेल.
पण लवकरच डोळ्यांसमोर अंधार दाटु लागला..घामाने चिंब भिजलो.जॅकेट काढुन टाकलं.
आता तर एक पाउल टाकणंही अशक्य झाल होतं.कुठल्याही क्षणी मी खाली कोसळुन पडेल असं वाटु लागलं.आणि मग मात्र मी घाबरलो.
घरी न सांगता इथे इतक्या दुर आलो होतो.
जवळच रस्त्याच्या डाव्या बाजुला एक बकुळीच्या झाडाशी साधर्म्य असलेलं एक ठेंगणं झाड होतं.मी हळुवार पावलं टाकत तिथपर्यंत गेलो.आणि चक्कर येउन पडु नये म्हणुन त्याची एक जाडी फांदी डाव्या हाताने घट्ट पकडुन ठेवली.
तिथेच एक लोखंडी बाकडंही होतं.त्यावर बसण्याचा मोह मी प्रचंड प्रयत्नपुर्वक टाळत होतो.
त्या झाडाच्या सावलीत डोळे मिटुन हळु लांब श्वास घेत राहिलो....शरीर थरथरत होतं..
वर 15 किमी चालत जाणं आणि दर्शन आता एक अशक्यप्राय गोष्ट झाली होती..
-अभिजित पानसे
No comments:
Post a Comment