कूठली नवी मशीन,वस्तू आणली असता किंवा बाहेर ठिकाणी उपयोग करताना "हाऊ टु युज" माहिती दिली असते. द्यायलाच हवी.नाहीतर लोकांची किती अडचण होते.पण मग #कमोड या बेसिक गोष्टींसाठी असलेल्या मशीन किंवा वस्तू चं माहिती पत्रक का नसावं?
#हागणदारीयुक्त गावातून लहानपणी ज्यांनी अनेकदा दोस्त मित्रांसोबत ,खुले आसमान के निचे निसर्गाच्या सानिध्यात निसर्गाच्या हाकेला "ओ" दिलं आणि पुढे कट्टर स्वदेशी बाण्यामुळे कमोड वगरे चे इंग्रजाळलेपणा न करता
"स्वदेशी सीट टु शीट "अंगिकारलं त्यांची अश्यावेळी किती अडचण होऊ शकते!
बहोत बहोत सालो पहले की बात है! पहिल्यांदाच एका स्टार हॉटेलमध्ये जेवायला मित्र मैत्रिणींसोबत गेलो होतो.सगळे पदार्थ समोर आल्यावर वदनी कवळ घेता करणारच तर एकदम पोटात #मुरडा आरडाओरडा करू लागला!!
ही तर साक्षात निसर्गाची हाक!आणि आम्ही तर निसर्गावर प्रेम करणारे प्राणी!निसर्गाच्या हाकेचा अनादर कसा करणार!
निसर्गाचा अपमान केल्यास तो कोपतो आणि मग लोकांची चड्डी पिवळी आणि "जड" होते हा अनुभव आम्ही बालपणी अंगणवाडी,बालवाडी, शाळकरी जीवनात इतर मुलांच्या अनुभवावरून "याची नाकी याची डोळा" घेतला होता.म्हणून आम्ही कसनुकसं हसून मित्र मंडळांना येतोच लवकर म्हणून सांगून तात्काळ आवेगाने स्वच्छतागृहाकडे धाव घेतली.कारण जास्त वेळ वेग धारण करणं अशक्य होतं!
एकदाचं ते आलय दिसलं.आत शिरलो तर दहा बाय दहा ची खोलीचं जणू!आत काय काय वस्तू मांडल्या होत्या!कित्येक नळ, वायरी, भांडी कुंडी, ..काही कळेच ना!पण मी ते सारं शौचालय वस्तु प्रदर्शनी बघण्याच्या मनस्थितीत आणि पोटस्थितीत नव्हतोच!
श्या ! माणसाने कसं बेसिक गोष्टी स्पष्ट ठेवाव्या..शौचालयात मनुष्य नेमकं काय करायला येतो ! उकिडवं बसायला दोन फुटरेस्ट्स असावेत..खाली भगदाड असावं, उजव्या हाताला पाणी असावं!संपलं!
पण नाही !आपण उगाच "बेसिक" गोष्टी कॉम्प्लिकेट करून ठेवतो! जिभेचे चोचले पुरवणं ठीक पण हे काय 'ढुं' चे चोचले पुरवणं!
समोर एक क्रीम कलरचा, झाकण बंद थोडा कुयरीच्या आकारासारखा ओव्हल शेपचा गुळगुळीत डबा होता!इकडे पोटावर दाब वाढत होता
तो गुळगुळीत डबा त्याच क्रीम कलरच्या जाड्या पाईपने खाली पक्का रोवला होता.
मुलगा आपल्या प्रेयसीला एखादं रत्न भेट देताना जश्या छोटया कुपीतून देतो.आणि ती हलकेच त्या कुपीचं वरचं झाकण उघडते तसं मी समोरील मोठ्या कुपीच्या आकाराच्या डब्यावरील झाकण वरती केलं!!आणि काय आश्चर्य!आत एक मोठं भगदाड होतं!खाली पाण्याने अर्ध भरलं होतं.
वाह मला हर्षवायू झाला!मुलीने कुपी उघडून तिला त्यात हिरा मिळावा आणि प्रीय व्यक्ती प्रपोज करतोय कळून दोन्ही हात गालावर ठेऊन "ओह माय गॉड! म्हणावं , तसा मला माझा #खजिना सापडल्याचा आनंद झाला होता.
पण श्या इतकं मोठं महागडं हॉटेल पण इथेही बेटी पाण्याची कंजुषी!ते कमोड चं भांडं पाण्याने अर्धवटच भरून ठेवलंय.
माझी आपली समजूत होती की गावात घरी जसं बाथरूम मध्ये टाक्यातुन लोटीने पाणी घेतो तसं या छोट्या कमोडच्या टाक्यातून पाणी घायचं आणि धुवायचं...
पण उकिडवं बसून पाय ठेवायला त्या दोन शुभ्र फुट रेस्ट, स्वदेशी सीट,त्यांचं छोटंसं भगदाड दिसत नव्हतच!
म्हटलं काहीतरी चुकतंय आपलं!!उत्तर समोरच आहे पण नेमकं कळत नाहीये!
मी पोट आवळून धरलेल्या अवस्थेत इकडे तिकडे "हाउ टू युज' काही चित्राद्वारे लिहिलय का भिरभिर पाहू लागलो!पण कुठेच काही नाही!
आणि एकदम डोक्यात प्रकाश पेटला एकदा मित्रांसोबत लपून इंग्रजी पिक्चर पाहताना त्यात एक माणूस असाच या मोठया भांड्यावर , स्टूल वर बसतात तसा बसून पेपर वाचत होता!
हां!!असं आहे तर!!आणि हळूच घाबरत चाचरत अंदाज घेत एकदाचा मी कसातरी त्यावर स्थानापन्न झालो!
आणि एकदम तो थंड गुळगुळीत स्पर्श झाला! अंग शहारलं!
श्या आपला स्वदेशी बाणा च किती सुटसुटीत आणि स्वच्छ असतो असा काही स्पर्शज्ञान तर होत नाही त्यात!!
पण त्यावेळी ते महत्वाचं नव्हतंच!आता इतका वेळचा रोखून धरलेला वेग आवेग मोकळा करणं गरजेचं होतं.
बाजीगर मध्ये शाहरुख खान 'क्लायमॅक्स' ला म्हणतो "इतने सालो से रोखा हुआ जो बांध था..वह बांध आज तुमने तोड दिया है मदन चोप्रा !अब सैलाब आयेगा!!"
आणि माझीही अगदी तशीच अवस्था ..मी रोखून धरलेले सारे मनाचे ,दशम द्वाराचे बंध मोकळे केले..आणि सैलाब..तुफान सुरु झालं.....
स्वर्गसुख काय ते म्हणतात ते हेच! आहाहा। या शांतीला कसलीच उपमा नाही!
त्यावेळी माझ्यासाठी विश्व ,जगताची जाणीव पुर्णपणे संपली होती.फक्त सर्वांग ..मन व्यापुन टाकणारी खोल व्यापुन टाकणारी पवित्र शांती उरली होती.कोणाबद्दल राग लोभ नव्हता.षड् रिपुंपासुन मी मुक्त झालो होतो.त्या 'हलके'पणाच्या जाणीवेला उपमा नाही.
मी फक्त दोन हात गालावर ठेउन डोळे बंद करुन ती असीम शांतता अनुभवत होतो.कोणाशी बोलावं वाटत नव्हतं. कोणाहीसोबत 'गुफ्तगू' करण्याची इच्छा नव्हती. विरक्त झालो होतो. रिक्त झालो होतो! मनुष्य येतोही रिक्त हस्ते जातोही रिक्त हस्ते. त्याचप्रमाणे येतोही रिक्त पोटाने त्यामुळे जावेही रिक्त पोटाने! तिथे बसून मी फिलॉसॉफरही झालो होतो.
नशिबाने ,प्रसंगावधाने "पेस्टनकाकांप्रमाणे" माझाही "गंपती बाप्पा मोरया" होता होता थोडक्यात वाचला!
मोठ्या संकटातुन पार पडल्याने जीव भांड्यात पडतो.तसंच काही योग्य गोष्टी योग्य वेळी योग्य त्याच कमोडच्या भांड्यात पडल्याने माझाही जीव भांड्यात पडला!!
महत्वाची अर्धी मोहीमच फत्ते झाली होती.अजून "उत्तर क्रिया " करण्याचं महत्वाची कामगिरी पूर्ण करायची होती!कारण उघडपणे इथे काहीच सापडत नव्हतं.
मग मी जरा आजूबाजूला बघू लागलो!स्थानापन्न अवस्थेतच.शेजारी लँडलाईन फोनच्या स्प्रिंग वायरी प्रमाणे एक धातूची स्प्रिंग वायर होती आणि त्याला जोडून एक सच्छिद्र बोंडूक होतं . समोर कागदाच्या गुंडाळ्या ठेवल्या होत्या.लोकांना त्यावर महत्वाच्या गोष्टी लिहिण्यासाठी ते कागद असावेत!! तितकंच वेळ जायला मदत.पण शेजारी पेन ही ठेवावा ना!पाठीमागे एक प्लास्टिक चं सतत आवाज करणारं डबडं होतं.
चुकून त्याला लागलेली एक कळ माझ्याकडून दाबल्या गेली आणि मी ज्या गुलाबी गुळगुळीत भांड्यावर डब्यावर बसलो होतो त्यातून, पावसाळ्यात टेकडीवरून चहू बाजूने पाण्याचे झरे वाहतात तसे आत एकदम चार बाजूने माझ्या खाली जोरात आवाज करत पाण्याचे प्रवाह सुरु झालेत!वरचं डबडं आणखीनच जोराने आवाज करू लागलं!तसा मी तश्याच अवस्थेत किंचाळून उठलो!
पण काहीही जीवावर बेतणारं धोका नाही हे जाणवल्यावर मी पुन्हा आपले निस्स:रण कर्म आटोपले!
एकंदर वातावरण 'शाकाल'च्या अड्ड्यासारखे होते.कधी कोणती कळ दाबल्यावर काहीतरी वेगळंच काही उघडायाचं बाहेर यायचं.
नेमकी माझ्याकडून पुन्हा काय कुठली कळ, बटन दाबल्या गेलं कोणास ठाऊक आणि पुढे जे घडलं ते कधी विसरणार नाही!
प्रचंड वेगाने "टोकदार " पाण्याचा प्रवाह खालून आला आणि माझ्या नाजूक भागावर आघात करू लागला!मी किंचाळलोच!
एक मोठा भयंकर प्रसंग माझ्यावर गुदरला होता!
नंतर काही वर्षांनी कळलं त्याला पाण्याच्या प्रवाहाला "जेट" म्हणतात!
अरे जेट हा विमान प्रकार असतो!आणि तुम्ही लोकांनी त्या जेट ला शौचालयातील गोष्टीच नाव दिलंत!
त्या "जेट ने थेट" माझ्या नाजूक भागावर हल्ला केला!दिवसभर नाजूक भाग हुळहुळत राहिला!
लोकांना वेगळा जेटलॅग होतो आणि मला वेगळाच #जेटलॅग झाला होता!
शेवटी एकदाचा मी स्वच्छ होऊन शाकालच्या त्या अड्डयातून सही सलामत बाहेर पडलो! म्हटलं पुन्हा असल्या भयंकर गोष्टींच्या भानगडीत पडायचं नाही! "ढु सलामत तो कमोड पचास!"
कसलं काय ते तुमचे कमोड वगैरे! नुसते "ढु चे चोचले" आमची "देशी सीट टु शिट" सर्वोत्तम!
अश्याप्रकारे प्रथम "उदरभरण नोहे जाणिजे यज्ञकर्म "म्हणून जिभेचे चोचले पूर्ण केल्यावर लोक ढु चे चोचले करतात.
मी मात्र त्या दिवशी प्रथम "उदर निस्सारण नोहे जाणिजे ढु कर्म" करून उदरभरण करायला बाहेर पडलो!
एकदाचा!!
एकदाचा!
-अभिजीत पानसे
