रेल्वेतील 'ते'.

स्टेशनावर थांबलेली रेल्वे पुन्हा धावू लागते. गाडी तिचा धावण्याचा लयबद्ध ताल पकडत असते, त्यात प्रवाश्यांचा गोंगाट, अधून मधून जोड रूळ बदलवताना चा होणारा वेगळा आवाज आणि कंपन जाणवत असतं तेवढ्यात त्या गोंगाटातही विशिष्ट प्रकारच्या 'टाळ्यांचा' आवाज कानी पडतो.

मनावर थोडं दडपण आणणारा तो टाळयांचा आवाज येत असतानाच 'ते' दोन चार जणं टोळीत समोर अवतीर्ण होतात.

चेहऱ्यावर भडक मेक अपचे थर, ओंगळवाणी हालचाली करत टाळी वाजवत जवळ येत हात समोर करतात.

 लोक त्यांची थट्टा, हेटाळणी करतात, वाद घालतात.. शिव्या देतात..अश्लील बोलतात. 'ते' ही क्वचित अश्लील हालचाली करतात.

 'ते'....

शाळेत व्याकरणात शिकवलं होतं. 'तो' हे पुल्लिंगी, 'ती' स्त्रीलिंगी आणि 'ते' नपुंसकलिंगी.

मी रेल्वेतुन जेव्हा प्रवास करतो.आणि डब्यात अचानक 'ते' जेव्हा येतात; पैसे मागतात.. तेव्हा त्यांच्याशी एका शब्दानेही  वाद न घालता,त्यांना नाही नं म्हणता मी फक्त त्यांना एक कर्टियस स्माईल देत शांतपणे दहाची नोट वा पाच चं नाणं त्यांच्या हाती ठेवतो.

'ते' डोक्यावर हात ठेवत काहीतरी पॉझिटिव्ह वगैरे बोलतात मी त्याकडे पूर्ण दुर्लक्ष करतो कारण माझ्यासाठी ते महत्वाचं नसतंच.

आजूबाजूचे लोक काही गरज नव्हती देण्याची..ते कसे वाईट असतात वगैरे सांगतात. मी चेहरा आणि मानेने फक्त ''चालतं काही हरकत नाही..''

 असं gesture करत त्यांच्याकडेही दुर्लक्ष करतो.आणि पुन्हा पुस्तकात डोकं घालतो.किंवा इअर प्लग्स पुन्हा कानात लावतो.

कारण त्या किन्नरांच्या हातावर दोन नाणी ठेवण्यामागे माझं एकच स्पष्ट #कारण असतं. आजवर ते मी माझ्या मित्र मैत्रिणींना कित्येकवेळा सांगितलेलं आहे.

तोच विचार "तेच कारण" माझ्या मनात तेव्हा पुन्हा घोळत असतं.

 दोन दिवसापूर्वी कॅबिनेटने 'ट्रान्सजेंडर' लोकांचे हक्क सुरक्षित आणि भरीव करण्याचं बिल पास केल्याचं वाचलं. ते वाचून आनंद वाटला.

 #किन्नरांच्या आयुष्याबद्दल अडचणींबद्दल त्यांच्या पिळवणुकीबद्दल अनेक पिक्चर्समधून,पुस्तकातून वाचत असतो.त्यामुळे त्यांच्या साठी वाईटही वाटतं.

या किन्नरांची एक दुसरी नकारात्मक बाजुही असते.

ते लोकांना त्रासही देतात.समुद्र किनाऱ्यावर बसलेल्या कपल्सना पीडतात.शिवाय कधी हिंसकही होतात.

पण या दोन्ही बाजूंच्या पलीकडे माझा एकच विचार असतो आणि त्यामुळेच त्यांच्या हातावर मी नाणं ठेवतो.

 ती म्हणजे ईश्वराप्रति निसर्गप्रति फक्त 'कृतज्ञाता '!!

त्याने मला एक" पूर्ण जेंडर " प्रदान केल्याबद्दल!!

कारण मी #पुरुष म्हणून जन्मलो यात माझा स्वतःचा काही #पुरुषार्थ नाही.I was only at the receiving end.

त्यामुळे मी मित्र मैत्रिणींना नेहमी म्हणतो की किन्नरांची थट्टा करण्यापूर्वी त्यांच्याशी वाद घालण्यापूर्वी फक्त एकच विचार करा आपण त्यांच्या जागी असतो तर??

ते तसे आहेत यात त्यांची काही चुकी नाही.आपण

पूर्ण पुरुष/ स्त्री आहोत यात आपला स्वतःचा काहीही पुरुषार्थ नाही!!

त्यामुळे त्यांना पैसे द्या अथवा नक देऊ पण यापुढे कधीही कुठेही किन्नर दिसला की फक्त ईश्वराला निसर्गाला मनापासून 'धन्यवाद' म्हणा स्वतःला कोणतंही एक पण स्पष्ट आणि पूर्ण लिंगत्व प्रदान केलयाबद्दल!!कारण at the end we all r only at the receiving end.

धावत्या ट्रेनमध्ये गाडीच्या आवाजात लोकांच्या गोंगाटातही मला त्या #टाळ्यांचा आवाज ऐकू आला कारण तो आरती वा भजनातील टाळ्यांपासून वेगळा होता. मी सरसावून बसलो.

'ते' येताच भसाड्या आवाजात बोलत हात समोर करताच मी आधीच काढून ठेवलेली दहाची नोट किंवा पाच चं नाणं एक courteous smile  देत त्यांचा हातावर ठेवली.ते धन्यवाद रूपात डोक्यावर हात ठेऊन निघुन गेलेत. पण खरं तर मुळात मीच तेव्हा हृदयापासून ईश्वराला फक्त धन्यवाद म्हणत होतो..म्हणत असतो.

*Side Lower Seat*

-अभिजित दिलीप पानसे